بیماری مونوسیتوز طیور Avian Monocytosis

این بیماری که به اسامی بیماری مرغان جوان ( Pullet disease) و تاج آبی (Blue comb) نیز نامیده می شود اولین بار توسط بودت (Beaudette) در سال 1929 تحت نام بیماری X گزارش گردید .بیماری حاد و شبیه وبا می باشد که در مراحل اول تخمگذاری طیور را مبتلا می کند .

عامل بیماری

عامل ایجاد کننده بیماری هنوزبدرستی مشخص نیست ولی بنظر می رسد که توسط ویروس ایجاد شود . گروهی از محققین عامل پالش پذیری را ازحالات بیماری جدا کرده اند .گروهی ویروس برونشیت عفونی را که به کلیه حمله می کند عامل چند واگیری دانسته اند .عوامل مختلف دیگر چون قارچ کشها، قطع اب، نسبت زیاد پروتئین به انرژی نیز در ایجاد بیماری مورد بحث قرار گرفته است .بیماری بیشتر در مرغانی که در چند ماهه اول تخمگذاری هستند دیده می شود هرچند که بیماری در سنین 4 هفتگی و یا 2 سالگی نیز دیده شده است .شیوع بیماری بیشتر در فصول تابستان و پائیز است .

انتقال :

راه انتشار بیماری مشخص نیست .بخاطر اینکه بیماری بیشتر در تابستان شایع است، احتمالاً عوامل محیطی نقشی در انتشار بیماری دارا می باشد .

نشانیهای کلینیکی :

بیماری بطور ناگهانی ظهور کرده و ممکن است یکباره حدود 25 درصد گله را مبتلا سازد .طیور مبتلا خمود بوده میزان مصرف دان و آب کم شد، میزان تخمگذاری پائین آمده و طیور مبتلا به اسهال متمایل به سفید آبکی می باشند .گاهی پرهای اطراف مخرج با مواد اورات آلوده است .سیانوزه شدن تاج و ریش که به رنگ متمایل آبی در می آید و بهمین علت به آن بیماری تاج آبی می گویند، چشمان فرو رفته، خشک شدن ساق پا، ضعف و بالاخره مرگ در این بیماری دیده می شود .گاهی چینه دان منبسط شده و از موادیکه بوی ترشیدگی می دهد پر شده است.دوره بیماری 2-1 هفته و تلفات بین صفر تا 50 درصد متغیراست ولی معمولاً حدود 5 درصد است .تعداد منوسیتهای خون به 20 درصد در یک میلیمتر می رسد .

جراحات کالبد گشائی :

لاشه خشک و تیره، پاکراس به رنگ شبیه گج، خونریزی روی پرده های سروزی و چربی ها و قلب، نکروز عضله سینه (شبیه گوشت ماهی) چینه دان منبسط و محتوی مواد ترش شده، محتویات ژلاتینی در روده ها، پرخونی کبد و تورم کلیه ها با میزان متغیر از رسوب اورات و گاهی علائم مشخص نقرس احشائی در روی لاشه دیده می شود .در مرغان تخمگذار زرده له شده در حفره بطنی وجود دارد .در آسیب شناسی تورم ابری و پیکنوزاپیتلیوم لوله های ادراری مشاهده می گردد .

تشخیص بیماری :

تشخیص قطعی براساس تاریخچه گله، وجود جراحات مشخص،انتشار سریع، تلفات کم، سیانوزه شدن تاج و ریش، اسهال، رسوب اورات در کلیه ها و شمارش منوسیتها که به 20 درصد یا 8000 عدد در هر میلیمتر مکعب می رسد می باشد .میزان طبیعی منوسیت ها برای مرغ 9درصد یا 1700 عدد در هر میلیمتر مکعب و برای خروس 10 درصد است .بیماری را باید از پولوروز، تیفوز، اورمی حاصله ازویروس برونشیت عفونی و بخصوص وبای مرغان تمیزداد .

درمان وپیشگیری :

دان ملاس در آب، اضافه کردن کلرور پتاسیم به میزان 2 درصد در غذا بمدت 4 روز و اضافه کردن آنتی بیوتیک به میزان 200 گرم در یک تن غذا به مدت 7-5 روز ممکن است در بهبودی موثر باشد .

پیشگیری براساس اداره صحیح مرغداری، تهویه مناسب، جلوگیری از استرسها، غذای مناسب و اقدامات بهداشتی برای جلوگیری از انتشار بیماری است .

منبع مورد استفاده :

دکتر محمد حسن بزرگمهری- بیماری های طیور ، انتشارات واحد فوق برنامه دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی ، چاپ اول ، تهران، فروردین 1364.

(استفاده از مطالب فوق با ذکر منبع بلامانع است)